Nadanie decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności umożliwia organom podatkowym zaspokojenie roszczeń Skarbu Państwa z majątku podatnika w drodze egzekucji administracyjnej. Jako działanie zmierzające do zastosowania wobec podatnika środków egzekucyjnych przerywa bieg terminu przedawnienia na podstawie art. 70 §4 Ordynacji podatkowej. Niemniej jednak nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności możliwe jest tylko w ściśle określonych przypadkach. Jednym z nich jest sytuacja, w której do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego zostało mniej, niż trzy miesiące. Przypadki, w których decyzje wymiarowe wydawane są przez organy podatkowe tuż przed upływem terminu przedawnienia są bardzo częste, dlatego też instytucja nadawania rygoru natychmiastowej wykonalności jest niezwykle istotna z punktu widzenia prawidłowego zabezpieczenia interesów fiskalnych Skarbu Państwa. Należy jednakże zwrócić uwagę na fakt, iż przepis art. 239b Op. wskazuje, że nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności uzależnione jest również od należytego uprawdopodobnienia, iż zobowiązanie podatkowe nie zostanie wykonane przez podatnika. Niestety przesłanka ta często jest pomijana przez organy podatkowe. Niejednokrotnie wskazuje się również, iż wystarczającym powodem, uzasadniającym twierdzenie, iż zobowiązanie nie zostanie wykonane jest fakt zbliżającego się terminu upływu biegu przedawnienia, które ze swej natury powoduje, że podatnik zobowiązania nie wykona. Taką argumentację przedstawiały do tej pory również sądy administracyjne (por. wyrok WSA w Białymstoku z dnia 9 czerwca 2010 r., sygn. akt: I SA/Bk 145/10; wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 28 maja 2010 roku, sygn. akt: I SA/Wr 311/10; wyrok WSA w Gdańsku z dnia 19 października 2011 roku, sygn. akt: I SA/Gd 774/11). Powyższa argumentacja została jednakże uznana za bezzasadną na mocy niedawnej uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego w składzie siedmiu sędziów, wydanej dnia 28 kwietnia 2014 roku (sygn. akt: I FPS 8/13).

Przedmiotowa uchwała rozstrzygnęła kwestie skutków materialnoprawnych uchylenia postanowienia o nadaniu decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności, skutkującego umorzeniem postępowania egzekucyjnego w sprawie. Zgodnie z jej sentencją, jeśli postanowienie o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności zostało uchylone z uwagi na niespełnienie przesłanek, wynikających z art. 239b Op., skutek materialnoprawny, wynikający z art. 70 §4 Op. (tzn. przerwanie biegu przedawnienia) zostaje unicestwiony. W uzasadnieniu ustnym do uchwały sędziowie wskazali, iż podatnik nie może ponosić negatywnych konsekwencji nieprawidłowych, bądź bezprawnych działań organów podatkowych, gdyż narusza to konstytucyjne zasady praworządności oraz zaufania obywatela do państwa i tworzonego przez nie prawa.

Takie rozstrzygnięcie wskazuje, iż w przypadku uchylenia decyzji o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności kwoty wyegzekwowane od podatnika należy uznać za wyegzekwowane nienależnie, co skutkuje powstaniem po stronie podatnika roszczenia w stosunku do Skarbu Państwa o ich zwrot z uwagi na upływ terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.