Z pytaniem do organu podatkowego zwrócił się Klub Sportowy działający jako stowarzyszenie, który szkoli młodzież przedszkolną i szkolną w zakresie gry w tenisa ziemnego oraz organizuje turnieje amatorskie dla członków i sympatyków Klubu. Przychodami Klubu są opłaty wnoszone przez osoby szkolone oraz za użytkowanie kortów tenisowych i opłaty tzw. wpisowe do turniejów pobierane na podstawie dowodów księgowych KP (kasa przyjmie) i rejestrowane w raporcie kasowym. Wszelkie opłaty z tytułu szkolenia oraz za użytkowanie kortów pobierane są częściowo w formie gotówkowej na podstawie dowodów KP oraz częściowo w formie bezgotówkowej. Zapłatę w formie bezgotówkowej Klub otrzymuje na posiadane konto bankowe. Z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika za jaką konkretną czynność zapłata dotyczy. Klub został założony w 2016 r.

Klub zadał pytanie, czy obowiązany jest posiadać i prowadzić kasę rejestrującą.

Zdaniem Klubu nie powinien on posiadać kasy rejestrującej i prowadzić przez nią rejestracji przychodów ponieważ ewidencja finansowa w obecnej formie, tj. gotówkowej na podstawie dowodów KP i formie bezgotówkowej w postaci przelewów na konto bankowe – w pełni zabezpiecza prawidłowość jej prowadzenia umożliwiającą sporządzanie wymaganych deklaracji, sprawozdań oraz bilansu rocznego celem składania ich do ZUS i Urzędu Skarbowego.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał stanowisko Klubu za nieprawidłowe. Organ wskazał, że zgodnie z art. Z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem jednym z podstawowych kryteriów decydujących o obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń. Kwestie dotyczące zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas rejestrujących niektórych czynności i niektórych grup podatników oraz terminów rozpoczęcia prowadzenia tej ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2014 r., poz. 1544 ze zm.). Regulacje zawarte w ww. rozporządzeniu przewidują zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących ze względu na wysokość obrotu – do określonej tym przepisem wysokości obrotów (zwolnienie podmiotowe) oraz ze względu na rodzaj prowadzonej działalności – zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia (zwolnienie przedmiotowe).

Stosownie do § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2016 r. podatników, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 000 zł, a w przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli obrót z tego tytułu nie przekroczył, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20 000 zł.

Zgodnie z zapisem § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2016 r. podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2014 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez podatnika obrót z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20 000 zł.

Natomiast § 3 ust. 2 rozporządzenia stanowi, że zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie stosuje się do podatników, którzy w poprzednim roku podatkowym byli obowiązani do ewidencjonowania lub przestali spełniać warunki do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania.

W przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1, zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym podatnik przekroczył obrót realizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych w kwocie 20 000 zł (§ 5 ust. 1 rozporządzenia).

W myśl § 5 ust. 2 rozporządzenia, w przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 2, zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym podatnik przekroczył obrót z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności, w kwocie 20 000 zł.

Powyższe zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej ma charakter podmiotowy, tj. dotyczy podmiotu.

Wskazać należy, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej – jak wynika z treści art. 111 ust. 1 ustawy – dotyczy tych podatników, którzy dokonują świadczeń na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Wobec tego, ustalając obrót uprawniający podatnika do zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej na podstawie § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. należy uwzględniać cały obrót osiągnięty przez podatnika na rzecz ww. osób, tj. zarówno z tytułu czynności zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania na podstawie ww. rozporządzenia, jak i niekorzystających ze zwolnienia.

Jak stanowi § 2 ust. 1 rozporządzenia – zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2016 r., czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia.

Powyższe zwolnienie jest zwolnieniem przedmiotowym z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, tj. dotyczy przedmiotu działalności.

W załączniku do rozporządzenia, stanowiącym wykaz czynności zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania, wymieniono w poz. 38 – świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.

Aby Klub – w świetle powołanych przepisów – miał prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej na podstawie § 2 ust. 1 rozporządzenia w powiązaniu z poz. 38 załącznika do rozporządzenia, muszą zostać spełnione następujące warunki:

• świadczący usługę (podatnika) otrzyma zapłatę za wykonaną czynność w całości za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek podatnika;
• z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła (dane i adres nadawcy, dane i adres odbiorcy oraz numer transakcji).

Niewystąpienie jednego z ww. warunków oznacza brak możliwości zastosowania zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

Zaznaczenia wymaga, że wyrażenie „w całości” odnosi się do poszczególnych usług świadczonych przez podatnika. Taka konstrukcja przepisu powoduje, że zwolnieniu nie podlega usługa, za którą zapłacono częściowo gotówką, a częściowo za pośrednictwem banku lub poczty. Warunkiem zwolnienia jest bowiem to, aby konkretna usługa została w całości zapłacona za pośrednictwem banku lub poczty oraz by było możliwe zidentyfikowanie transakcji, której zapłata dotyczy.

Stwierdzić należy, że Klub ma prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej usług, za które otrzyma zapłatę w całości za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek podatnika i z ewidencji oraz dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła – na podstawie § 2 ust. 1 w powiązaniu z poz. 38 załącznika do rozporządzenia.

Natomiast w przypadku, gdy płatność za wykonywane usługi nastąpi w formie gotówkowej na podstawie dowodów KP (kasa przyjmie), nie znajdzie zastosowania zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej na podstawie § 2 ust. 1 w powiązaniu z poz. 38 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. Tym samym po przekroczeniu limitu obrotów w wysokości 20 000 zł, Klub utraci prawo do zwolnienia podmiotowego i będzie miał obowiązek rozpoczęcia ewidencjonowania (w terminach określonych w § 5 ust. 1 rozporządzenia z 4 listopada 2014 r.), obrotu z tytułu usług, za które zapłata zostanie dokonana w całości lub częściowo gotówką.

W sytuacji utraty prawa do zwolnienia ze względu na przekroczenie limitu obrotów, Klub będzie mógł nadal korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotów z tytułu wykonywania czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia, tj. usług, za które zapłatę otrzyma w całości za pośrednictwem poczty lub banku na swój rachunek bankowy.

oprac.: Wojciech Zajączkowski