Przepisy w podatku VAT obowiązujące do końca 2013 r. jednoznacznie wskazywały, że pojazdy specjalne wykorzystywane przez podatników do działalności opodatkowanej dawały nabywcy, bądź użytkownikowi prawo do pełnego odliczanie podatku naliczonego związanego z nabyciem bądź używaniem tych pojazdów. Powyższe prawo wynikało z art. 3 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 247, poz. 1652). Wykaz przeznaczeń pojazdów specjalnych, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 5 ww. ustawy zawarty był w załączniku do tej ustawy.

Do pojazdów tych zaliczane były:
 

Również w okresie pomiędzy 1 stycznia 2014 r. a 31 marca 2014 r. przepisy ustawy o VAT umożliwiały pełne odliczenie podatku związanego z pojazdami. W świetle bowiem art. 86a ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT ograniczenie w prawie do odliczenia nie dotyczy pojazdów specjalnych - jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym wynika, że jest to pojazd specjalny.

Stan prawny został istotnie zmodyfikowany od 1 kwietnia 2014 r. Zgodnie z art. 86a ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne. Pojazdami tymi są pojazdy samochodowe wymienione w art. 86a ust. 9 ustawy o VAT. Wśród nich znajdują się również pojazdy specjalne wymienione w pkt 3 ustępu 9 tego przepisu. Ponieważ, jak wskazuje ustawodawca, konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnicy nie mają obowiązku prowadzenia dla tych pojazdów ewidencji przebiegu pojazdu, nie są również zobowiązani informować organów skarbowych (na drukach VAT-26) o używaniu takich pojazdów.

W katalogu pojazdów specjalnych wymienionych w art. 86a ust. 9 pkt 3 ustawy o VAT zostały ujęte:
 

W wyniku wydanego przez Ministra Finansów rozporządzenia z dnia 27 marca 2014 r. w sprawie pojazdów samochodowych uznawanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika (Dz.U. 2014, poz. 407) katalog pojazdów specjalnych, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, został uzupełniony o pojazdy specjalne o przeznaczeniu:
 

Konieczne jest jednak spełnienie wskazanych tam warunków, tj.: pojazdy specjalne o przeznaczeniu pogrzebowy i bankowóz winny mieć 1 rząd siedzeń. Możliwe jest posiadanie przez te pojazdy 2 rzędów siedzeń, jednak wyłącznie wówczas, gdy ich dopuszczalna masa całkowita przekracza 3 tony.

Powyższy katalog pojazdów specjalnych został zakończony. Jak łatwo zauważyć pojazdy specjalne o przeznaczeniu:
 

nie są z mocy prawa uważane za pojazdy, których konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Oznacza to, że pojazdy te mogą być pojazdami samochodowymi dającymi pełne prawo do odliczenia podatku przy nabyciu, najmie, dzierżawie, czy leasingu, jak i przy nabyciu paliwa oraz wszystkich wydatków związanych z tymi pojazdami, jeżeli prowadzona będzie dla tych pojazdów ewidencja przebiegu pojazdów oraz podatnik zgłosi te pojazdy do urzędu skarbowego na druku VAT-26.

Uważam również, że pojazdy te nie mogą zawierać się w katalogu pojazdów wymienionych przez ustawodawcę w art. 86a ust. 9 pkt 1 ustawy o VAT (nawet gdyby miały jeden rząd siedzeń), bowiem takiemu sposobowi interpretacji przeczy wydane rozporządzenie (cytowane wyżej), jak i jego treść wskazująca na dopełnienie i uszczegółowienie katalogu pojazdów specjalnych o pojazd pogrzebowy oraz bankowóz typu A i B.

Wojciech Zajączkowski