Zmiana w organizacji urzędów i izb skarbowych miała nastąpić od 1 stycznia 2016 roku. Sejm nowej kadencji zdecydował jednak o przesunięciu reformy o pół roku. Większość norm zawartych w ustawie z dnia 10 lipca 2015 roku o administracji podatkowej (Dz.U. 2015 r. Poz. 1269 ze zm., zw. dalej: u.a.p.), wejdzie w życie dopiero z dniem 1 lipca 2016 roku.

O planowanych zmianach w zakresie kompetencji urzędów skarbowych, dla których podstawę stanowi u.a.p., informowaliśmy już artykułem z dnia 14 września 2015 roku (link: http://www.izbapodatkowa.pl/zmiany-w-zakresie-kompetencji-urzedow-skarbowych,4,1811 ).

Ustawa zakłada m.in. wprowadzenie instytucji asystenta podatnika, dedykowanego mikroprzedsiębiorcom rozpoczynającym prowadzenie działalności gospodarczej. Z drugiej strony, stanowi ona także podstawę do wydania szeregu aktów wykonawczych, zmieniających organizację urzędów i izb skarbowych. Celem uchwalenia ustawy i wydania planowanych aktów wykonawczych miało być bowiem większe wyspecjalizowanie urzędów skarbowych. Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie miał objąć właściwością niektórych podatników o istotnym znaczeniu gospodarczym lub społecznym z obszaru całego kraju. Do tej kategorii zaliczono m.in. podatkowe grupy kapitałowe, banki państwowe oraz działające w formie spółek akcyjnych, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji, ale także osoby fizyczne i prawne, które osiągnęły przychód netto co najmniej 50 mln euro w ostatnim roku podatkowym.

Ustawa miała wejść w życie, z określonymi wyjątkami, w dniu 1 stycznia 2016 roku. Z tym samym dniem planowane było wejście w życie rozporządzeń wykonawczych.

Na początku grudnia 2015 roku zaobserwowano jednak nagłe zahamowanie prac nad projektami rozporządzeń. W dniu 16 grudnia 2015 roku Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o administracji podatkowej oraz ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. Poz. 2184). Wskazanym aktem prawnym przesunięto termin wejścia w życie ustawy o administracji podatkowej na dzień 1 lipca 2016 roku.

Przesunięcie terminu wejścia w życie ustawy nie dotyczy jednak zmian, które już weszły w życie, a także zmian, które wejdą w życie z dniem 1 kwietnia 2016 roku. Zachowane zostaną więc Centra Obsługi w aktualnie obowiązującym kształcie. Status asystentów podatnika może być natomiast dyskusyjny. Z jednej strony Ministerstwo Finansów zaleciło usunięcie wszelkich materiałów promocyjnych, dotyczących instytucji asystentów podatnika. Z drugiej strony, nic nie stoi na przeszkodzie, by asystenci byli nadal przydzielani w ramach obowiązujących programów pilotażowych.

Dokładne przyczyny dokonania zmiany nie są znane – projekt ustawy nowelizującej jest bowiem pozbawiony uzasadnienia. Powodem przedstawionym ustnie przez wnioskodawców jest nieprzygotowanie administracji podatkowej do nowych zadań, wynikających z przepisów uchwalonych przez Sejm poprzedniej kadencji, przejawiające się chociażby tylko w braku aktów wykonawczych, dotyczących wprowadzanych instytucji.

Projektowane rozporządzenia wykonawcze rzeczywiście mogły wzbudzać pewne wątpliwości interpretacyjne, w szczególności w aspekcie obowiązków informacyjnych nałożonych na niektórych podatników. Wskazany argument nie został jednak podniesiony w pisemnym uzasadnieniu do projektu ustawy z dnia 16 grudnia 2015 roku. Ponadto, od 1 września 2015 roku  w ramach Centrów Obsługi pilotażowo wprowadzono instytucję asystentów podatnika, która funkcjonowała ze skutkiem znanym tylko samej administracji podatkowej.

Przesunięcie reformy dotyka zatem zarówno największych podmiotów („o istotnym znaczeniu gospodarczym lub społecznym”), jak i mikroprzedsiębiorców dopiero rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej. Pozostaje wyrażać nadzieję, że dodatkowy czas zostanie efektywnie wykorzystany na doprecyzowanie przepisów oraz kompleksowe przygotowanie aktów wykonawczych. Być może w wydłużonym okresie vacatio legis prowadzone programy pilotażowe potwierdzą dotychczasowe, nieoficjalne i szczątkowe doniesienia o niemal subminimalnym zainteresowaniu instytucją asystentów podatnika.

Artur Tim