Zaprezentowany projekt ustawy dokonuje zmian legislacyjnych w ponad 70 ustawach, w tym w ustawie o podatku od towarów i usług. Celem ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych jest uproszczenie prawa, które zapewni lepsze warunki do prowadzenia działalności gospodarczej, utrzymanie jedynie koniecznych regulacji oraz eliminację niespójności i niejednoznaczności przepisów prawnych, a także ograniczenie zbędnych i nadmiernych obciążeń regulacyjnych.

W zakresie zmian w ustawie o VAT zmiana przepisów zmierza przede wszystkim do zwiększenia wielkości i wartości importu odprawianego przez polskie porty przeładunkowe. Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, po 15 latach obowiązywania ustawy o VAT, zauważyło, że w obecnym stanie prawnym polskie porty nie są konkurencyjne wobec portów niemieckich, holenderskich czy litewskich pod względem rozwiązań z zakresu rozliczania VAT. Kraje te oferują możliwość zapłaty VAT od importowanych towarów na zasadach ogólnych (w przypadku podatników VAT czynnych - naliczenie podatku należnego i, zasadniczo, jego równoczesne odliczenie). Z kolei w Polsce, co do zasady, płatność musi nastąpić w 10 dni od odprawy celnej (albo od dnia wydania decyzji celnej). Propozycja zawarta w ustawie polega na rozliczaniu VAT od importowanych towarów na zasadach ogólnych (tj. wraz ze składaniem deklaracji podatkowej VAT-7, czyli co do zasady do 25 dnia następnego miesiąca).

Na podstawie obecnych przepisów ustawy VAT powyższe preferencyjne rozliczenie jest dostępne tylko dla części podmiotów (tj. podmiotów spełniających warunki procedury uproszczonej i dla tzw. upoważnionych przedsiębiorców, tzw. AEO). Z tej możliwości – jak wskazuje projektodawca – korzysta miesięcznie średnio ok. 4 tysiące importerów, głównie duże firmy polskie oraz zagraniczne, które stać na spełnienie warunków do dopuszczenia do procedury uproszczonej lub uzyskania statusu firmy upoważnionej AEO.

Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii przewiduje, że wprowadzenie ww. zmiany umożliwi poprawę konkurencyjności polskiej gospodarki, w tym przede wszystkim polskich portów przeładunkowych oraz zwiększy ilości odpraw celnych dokonywanych w Polsce.

Wprowadzenie ww. uproszczenia będzie możliwe w wyniku zmiany treści art. 33a ust. 1 ustawy o VAT, który po zmianie będzie miał następującą treść: Podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny może rozliczyć kwotę podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu tych towarów. Równocześnie projekt uchyla ust. 2, 2a, 2b oraz ust. 3 zawarte obecnie w art. 33a ustawy o VAT.

Istotą zmian jest możliwość stosowania rozliczenia VAT od importu towarów w deklaracji VAT pod warunkiem, że podatnik, zgodnie z treścią art. 33a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT, będzie obowiązany do pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu celno-skarbowego oraz naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze rozliczania podatku na zasadach określonych w ust. 1 - przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego będzie stosował takie rozliczenie.

Wątpliwości budzi nie treść proponowanych regulacji, lecz uzasadnienie projektu ustawy, z którego wynika, że ww. rozliczanie VAT od importu będzie stosowane jeżeli podatnik złoży deklarację VAT-7 oraz wpłaci podatek do 25 dnia „następnego miesiąca”. Z uzasadnienia ustawy nie wynika natomiast, choć wynika to z projektu, czy podatnicy rozliczający się kwartalnie również mogliby stosować ww. procedurę. Byłaby to wyjątkowo korzystna regulacja dla takich przedsiębiorców, gdyż VAT mógłby być regulowany nawet po 3 miesiącach od importu towarów nawet wówczas, gdy podatnik nie miałby prawa do odliczenia podatku naliczonego, np. import towarów w związku z czynnościami zwolnionymi od VAT lub niepodlegającymi temu podatkowi.

Niemniej, w mojej ocenie, projektodawca powinien rozpatrzyć taką sytuację i jednoznacznie ją wyartykułować w uzasadnieniu do projektu ustawy.

Rozwiązanie w zaproponowanej wersji przepisów należy uznać za wyjątkowo korzystne. Istotne jest również zlikwidowanie prawie całkowicie innych wymogów, od których uzależnia się obecnie rozliczanie VAT od importu towarów w deklaracji VAT.

Według projektu ustawy proponowane rozwiązanie miałoby wejść w życie od 1 czerwca 2019 r.

Wojciech Zajączkowski