Ustawa ma bardzo istotne znaczenie dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego, które nie dokonały jeszcze centralizacji. Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 października 2016 r. Jako ostateczny termin centralizacji samorządów ustawa wyznacza 1 stycznia 2017 r. Ustawa dotyczy przede wszystkim trzech obszarów:

• zasad dokonywania przez jednostki samorządu terytorialnego rozliczeń w podatku od towarów i usług za okres rozliczeniowy upływający 31 grudnia 2016 r. oraz okresy rozliczeniowe poprzedzające ten okres, w tym:
  • centralizacji rozliczeń,
  • momentu od którego jednostka samorządu terytorialnego przejmuje wszelkie prawa i obowiązki jednostek organizacyjnych,
  • stosowania proporcji sprzedaży za okresy przed styczniem 2017 r. (kiedy to nastąpi centralizacja),
  • stosowania proporcji sprzedaży w 2017 r.,
  • obowiązków informacyjnych związanych z centralizacją,
  • stosowania kas rejestrujących od dnia centralizacji,
  • zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących,
  • wyrejestrowania jednostek organizacyjnych,
  • wystawiania faktur przed i po centralizacji,
  • właściwości miejscowej organów podatkowych;
• zasad dokonywania przez jednostki samorządu terytorialnego korekt rozliczeń w podatku od towarów i usług za okres rozliczeniowy upływający przed dniem podjęcia przez nie rozliczania tego podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi, w tym:
  • korekt podatku należnego,
  • korekt podatku naliczonego,
  • korekt proporcji,
  • korekt faktur
• dokonywania przez jednostki samorządu terytorialnego zwrotu środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich EFTA a także ze środków publicznych uzyskanych na realizację ich zadań w przypadku zmiany kwalifikowalności podatku w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej C-276/14.

Ustawa została skierowana do podpisu przez Prezydenta RP.

Konsekwencją ustawy po centralizacji w samorządach będzie to, że wszystkie, albo prawie wszystkie jednostki organizacyjne (zakłady i jednostki budżetowe) będą zobowiązane rozliczać VAT na zasadach ogólnych. Konieczna będzie wiedza księgowych w tych jednostkach w zakresie rozliczania tego podatku. Przede wszystkim niezbędna okaże się znajomość określania obowiązku podatkowego, terminów odliczania podatku, zasad wystawiania faktur (w tym terminów ich wystawiania), ustalania podstawy opodatkowania (głównie przy refakturowaniu mediów), ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych przy zastosowaniu kasy rejestrującej, umiejętność określania właściwej stawki podatkowej albo zwolnienia od podatku dla różnych zdarzeń gospodarczych, jak również odróżniania czynności które podlegają albo nie podlegają ustawie o VAT. Osoby odpowiedzialne za rozliczenia finansowe w samorządach powinny zwrócić uwagę na ten ww. aspekt, który wiąże się bezpośrednio z uchwaloną ustawą.

Wojciech Zajączkowski