Od 4 stycznia 2015 r. obowiązują szczegółowe przepisy odnoszące się do ważności certyfikatu rezydencji zawarte w art. 26 ust. 1i-1l ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 41 ust. 9a-9d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ramach przypomnienia, certyfikat rezydencji jest to dokument wydawany przez właściwy organ administracyjny, który potwierdza miejsce zamieszkania lub siedzibę jednostki, dla której został wydany. Przedstawienie certyfikatu rezydencji może okazać się niezbędne, aby udowodnić, że podatnik mieszka lub ma siedzibę działalności gospodarczej za granicą i podlega tam nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Zwykle certyfikaty wydawane są na z góry wskazany okres, możliwe jest jednak wydanie certyfikatu, który nie ma określonego terminu ważności.

Znowelizowane przepisy mają na celu usunięcie wątpliwości, jakie mogą pojawić się w kwestii bezterminowych certyfikatów. Zgodnie z nimi, w przypadku, gdy certyfikat nie zawiera okresu ważności, płatnik przy poborze podatku uwzględnia ten certyfikat przez okres kolejnych dwunastu miesięcy od dnia jego wydania.

Jeżeli w ciągu tych dwunastu miesięcy miejsce zamieszkania podatnika dla celów podatkowych uległo zmianie, podatnik jest obowiązany do niezwłocznego udokumentowania miejsca zamieszkania dla celów podatkowych nowym certyfikatem.

W sytuacji gdy podatnik nie wywiąże się z wyżej opisanego obowiązku, to właśnie on poniesie odpowiedzialność z tytułu niepobrania podatku przez płatnika bądź pobrania go w wysokości niższej od należnej.

Odpowiedzialność podatnika w takiej sytuacji może być jednak wyłączona. W przypadku gdy płatnik mógł wiedzieć o zmianie miejsca zamieszkania podatnika z posiadanego przez siebie dokumentu (w szczególności z faktury bądź umowy), a podatnik nie dopełnił obowiązku informacyjnego, regulacja stanowiąca o przerzuceniu odpowiedzialności za niepobranie podatku bądź pobranie w wysokości niższej niż należna na podatnika nie ma zastosowania od dnia, w którym płatnik uzyskał dokument, o którym mowa powyżej.

Regulacja ta usuwa rozbieżności, jakie w tej kwestii pojawiały się w dotychczasowych stanowiskach organów administracyjnych. Wydanie jasnych reguł dotyczących postępowania takich przypadkach należy ocenić pozytywnie. Uszczegółowienie przepisów nie tylko wpłynie na ujednolicenie orzecznictwa, ale również zwiększy, pożądaną w każdym systemie podatkowym,  pewność prawa.

Warto także pamiętać, że zmiany przepisów obejmą również certyfikaty rezydencji bez określonego terminu ważności, które zostały wydane przed wejściem w życie przepisów nowelizacji, tj. przed 4 stycznia 2015 r.


Aneta Nowak-Piechota,
Alicja Jóźwik