Ministerstwo Finansów przygotowało 10 września 2014 r. projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (dalej: projekt ustawy o zmianie u.p.t.u.). Planowane zmiany dotyczą m. in. regulacji w zakresie ulgi na złe długi (art. 89a i art. 89b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm., dalej: u.p.t.u.). Tytułem przypomnienia, celem tych przepisów jest umożliwienie korekty podatku należnego przez dostawcę towarów (świadczącego usługi) - wierzyciela w przypadku, gdy nie otrzymał on od swojego kontrahenta zapłaty. Z kolei na nabywcę – dłużnika, który nie uregulował należności nałożony jest obowiązek korekty podatku naliczonego. Planowane zmiany są korzystne dla podatników.

Projekt ustawy o zmianie u.p.t.u. zakłada dwie modyfikacje do instytucji ulgi na złe długi. Po pierwsze, przepisy art. 89a u.p.t.u. będą miały także zastosowanie, jeżeli między dłużnikiem będą istniały powiązania o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy. Obecnie w przypadku istnienia takich powiązań wierzyciel nie może dokonać korekty podatku należnego. Z praktyki organów podatkowych wynika jednak, że dopuszcza się możliwość korekty w takim przypadku, jeżeli związek pomiędzy stronami transakcji nie ma wpływu na ustalenie wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług (np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 12 lipca 2013 r., IBPP2/443-334/13/BW, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 30.12.2013 r., IBPP2/443-940/13/IK).

Po drugie, projekt ustawy o zmianie u.p.t.u. zakłada, że obowiązek korekty podatku naliczonego nie będzie dotyczył dłużników, którzy na koniec miesiąca, w którym upływa 150. dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze znajdują się w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Jak wynika z uzasadnienia projektu „zapewni to w takiej sytuacji symetrię stosowania tej instytucji, bowiem wierzyciel w takim przypadku nie będzie również uprawniony do dokonania stosownej korekty. Proponowana zmiana spowoduje również obniżenie kosztów postępowania upadłościowego, gdyż po jej wprowadzeniu niezapłacony podatek VAT będzie podlegał zgłoszeniu do masy upadłości”. Zmiana ta jest reakcją na orzecznictwo NSA, z którego wynika, że w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2013 r. syndyk masy upadłości nie jest obowiązany do korekty - w trybie art. 89b ust. 1 ustawy o VAT (wyrok NSA z 1 lipca 2014 r., I FSK 609/14).

Planowane zmiany będą miały zastosowanie również do wierzytelności powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej u.p.t.u.

Aneta Nowak-Piechota