W dniu 1 stycznia 2016 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1649), wprowadzająca istotne zmiany w przepisach dotyczących pełnomocnictw w postępowaniu podatkowym, których następstwem jest dokonanie rozróżnienia na trzy typy umocowań – pełnomocnictwo ogólne, pełnomocnictwo szczególne oraz pełnomocnictwo do doręczeń.

Pełnomocnictwo ogólne

Zgodnie z opisywaną nowelizacją, pełnomocnictwo ogólne upoważnia do działania we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej. Podkreślenia wymaga fakt, że pełnomocnictwo ogólne oraz zawiadomienie o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu zgłasza mocodawca, wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego. Co ważne, informacje o udzieleniu pełnomocnictwa ogólnego, o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu umieszcza się w Centralnym Rejestrze Pełnomocnictw Ogólnych – rozwiązanie to niewątpliwie przyczyni się do lepszej wymiany informacji między organami podatkowymi. Istotnym ułatwieniem dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą jest możliwość zgłaszania pełnomocnictwa ogólnego za pośrednictwem Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Stosownie do przepisów nowelizujących, ustanowienie, zmiana zakresu, odwołanie lub wypowiedzenie pełnomocnictwa ogólnego wywiera skutek od dnia wpływu do Centralnego Rejestru Pełnomocnictw Ogólnych.

Należy podkreślić, że w przypadku pełnomocnictwa ogólnego ustawodawca zdecydował się wydłużyć okres vacatio legis. Dlatego też przepisy odnoszące się do pełnomocnictwa ogólnego wejdą w życie z dniem 1 lipca 2016 r.

Pełnomocnictwo szczególne

Ustawa nowelizująca przewiduje, że pełnomocnictwo szczególne upoważnia do działania we wskazanej sprawie podatkowej lub innej wskazanej sprawie należącej do właściwości organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej. Podkreślić należy, że pełnomocnictwo tego rodzaju może być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone ustnie do protokołu.

Ustanowienie pełnomocnictwa szczególnego, zmiana jego zakresu, odwołanie lub wypowiedzenie będzie wywierało skutek od dnia zawiadomienia organu podatkowego.

Pełnomocnictwo do doręczeń

Kolejny rodzaj umocowania to pełnomocnictwo do doręczeń. Jego ustanowienie jest niezbędne w określonych okolicznościach – tj. jeżeli nie został ustanowiony pełnomocnik ogólny lub szczególny oraz gdy strona postępowania zmienia adres miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu na adres w państwie niebędącym państwem członkowskim Unii Europejskiej lub nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej i składa w kraju wniosek o wszczęcie postępowania lub w kraju doręczono jej postanowienie o wszczęciu postępowania.

Wskazany obowiązek nie wystąpi jednak, jeżeli doręczanie pism stronie następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Należy mieć na uwadze istotną konsekwencję uchybienia wskazanemu obowiązkowi – wówczas pismo uznaje się za doręczone pod dotychczasowym adresem w kraju, a organ podatkowy pozostawia pismo w aktach sprawy.

W zakresie nieuregulowanym przepisami, do omawianego rodzaju umocowania stosuje się przepisy dotyczące pełnomocnictwa szczególnego. Dla przykładu oznacza to, że ustanowienie, odwołanie lub wypowiedzenie pełnomocnictwa do doręczeń będzie wywierało skutek od dnia zawiadomienia organu podatkowego.

Inne zmiany

Omawiane przepisy wprowadzają też inne zmiany. Korzystne z punktu widzenia stron postępowania jest wprowadzenie zasady, że adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy, który wypowiedział pełnomocnictwo, jest obowiązany działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie od dnia wypowiedzenia, chyba że mocodawca zwolni go z tego obowiązku. Należy jednak podkreślić, że zmiana ta wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2016 r.

Ustawa nowelizująca przewiduje także rozszerzenie katalogu danych, które podlegają obowiązkowemu przekazaniu przy udzielaniu pełnomocnictwa. Umocowania winny zawierać m.in. identyfikator podatkowy mocodawcy i pełnomocnika, a w przypadku nierezydenta – numer i serię paszportu lub innego dokumentu tożsamości lub inny numer identyfikacyjny, jeśli nie posiada on identyfikatora podatkowego. Pełnomocnictwo musi też zawierać adres pełnomocnika do doręczeń w kraju, a w przypadku adwokata, radcy prawnego lub doradcy podatkowego – podany winien być także adres e-mail.

Aleksandra Krajewska,
Jakub Wirski