Jeżeli nabywana od zagranicznego podatnika usługa jest opodatkowana na terytorium kraju, od takiej usługi podatnik – usługobiorca jest zobowiązany rozliczyć podatek należny. Usługa ta stanowiąc u polskiego podatnika import usługi powinna być wykazana w ewidencji i deklaracji podatkowej dla podatku od towarów i usług. Podatek należny od importu usług może stać się równocześnie podatkiem naliczonym w zakresie w jakim nabywana usługa – w świetle art. 86 ust. 1 ustawy o VAT – służyć będzie podatnikowi czynnościom opodatkowanym. Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 4 lit a ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 lub 8 podatnikiem jest ich usługobiorca.

Kiedy powstaje prawo do odliczenia podatku naliczonego od importu usługi, od której rozliczono podatek należny?

Odpowiedź znajdziemy w art. 86 ust. 10 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 4 – w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym u nabywcy lub usługobiorcy odpowiednio od świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest usługobiorca, od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca. Termin odliczenia podatku naliczonego jest uzależniony od momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku należnym od importu tej usługi. Jeżeli powstanie obowiązek podatkowy z tytułu importu usługi, to automatycznie podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego. Należy zauważyć, że prawo do odliczenia podatku naliczonego w takiej sytuacji jest całkowicie niezależne od ewentualnego otrzymania faktury dokumentującej nabycie usługi. Może bowiem zdarzyć się tak, że podatnik zagraniczny wystawi fakturę, lecz nie zostanie ona doręczona krajowemu nabywcy, czy też faktura w ogóle nie została wystawiona. W takich sytuacjach polski podatnik jest zobowiązany wykazać import usług, niezależnie od braku faktury zakupowej, we właściwym okresie rozliczeniowym. Z kolei powstanie obowiązku podatkowego w podatku należnym od importu usług skutkuje możliwością odliczenia podatku naliczonego.

Sytuacja ta jest odmienna od momentu, w którym powstaje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług od krajowych podatników. Przy transakcjach krajowych brak faktury uniemożliwia odliczenie podatku naliczonego, przy transakcjach importu usługi tak się nie dzieje. Okres w jakim powstaje obowiązek podatkowy w podatku należnym od importu usługi nie jest jedynym okresem rozliczeniowym, w którym podatnik może odliczyć podatek naliczony. Zgodnie z art. 86 ust 11 ustawy o VAT jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Oczywiście odliczanie podatku naliczonego od importu usług w innym okresie rozliczeniowym niż okres, w którym powstaje obowiązek podatkowy w podatku należnym od importu usług jest nieracjonalne i ekonomicznie nieuzasadnione. Nie oznacza to jednak, że taka możliwość co do zasady nie istnieje.

Dodatkowo należy przypomnieć, że zgodnie z art. 86 ust. 13 ustawy o VAT jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 11, 12, 16 i 18, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego. Gdyby więc podatnik nie odliczył podatku w terminie wskazanym w ust 10 i 11 art. 86 ustawy o VAT może dokonać odliczenia podatku jedynie poprzez korektę rozliczeń, w których prawo to podatnikowi przysługiwało.