W odpowiedzi na ww. zawiadomienie Konfederacja Lewiatan w dniu 9 sierpnia 2017 r. przygotowała „Uwagi do propozycji zmian oraz rozbudowy schemy JPK_VAT”. Poniżej przedstawiamy kilka zagadnień poruszonych przez Konfederację Lewiatan w odpowiedzi na zawiadomienie Ministerstwa Finansów.

„Cezury obowiązywania wersji schemy JPK_VAT

Mając na uwadze planowane wprowadzenie kolejnej, trzeciej wersji schemy JPK_VAT, należy rozważyć wprowadzenie wiążących zasad stosowania cezur (zakresu czasowego) obowiązywania danej wersji schemy JPK_VAT.

Wniosek ten ma związek z okolicznościami wprowadzenia wersji 2 schemy pliku JPK_VAT w styczniu 2017 r. Według pierwotnych założeń (ogłoszonych m. in. Broszurze Informacyjnej dot. JPK_VAT (2)), druga (rozszerzona) wersja pliku JPK_VAT miała obowiązywać w stosunku do rozliczeń dokonywanych od momentu publikacji schemy (od stycznia 2017 r.). Dla okresów wcześniejszych (lipiec - grudzień 2016 r.) obowiązywała wersja 1 struktury (z założeniem stosowania tej wersji również w stosunku do korekt rozliczeń sprzed stycznia 2017 r.).

W praktyce, w wyniku dokonanych w styczniu 2017 r. zmian technicznych wyłączono możliwość przesyłania plików JPK_VAT w wersji 1, wymuszający tym samym bezwarunkowe stosowanie wersji drugiej schemy JPK_VAT. W efekcie, wersja 2 schemy JPK_VAT miała zastosowanie nie tylko do bieżącego raportowania plików JPK_VAT za okresy od stycznia 2017 r., ale też - retrospektywnie - do korekty okresów rozliczeniowych, w których stosowano wcześniej obowiązującą wersję 1 schemy JPK_VAT. Taka zmiana skutkowała istotnymi komplikacjami w procesie przygotowywania korekt JPK_VAT za okresy lipiec-grudzień 2016 r., z wykorzystaniem np. oprogramowania komercyjnego lub rozwiązań wewnętrznych. 

W przypadku formularzy deklaracji podatkowych (w tym deklaracji VAT), kolejne publikowane wersje mają zastosowanie od pierwszego okresu sprawozdawczego, dla którego zostały opracowane oraz okresów przyszłych, aż do momentu opracowania kolejnej wersji deklaracji. Tym samym, w przypadku np. dokonywania korekt rozliczeń VAT za okres przeszły, stosuje się formularz aktualny dla danego okresu korygowanego (formularz historyczny), a nie aktualnie obowiązujący dla bieżących rozliczeń. 

Powyższe zasady, powinny znaleźć analogiczne zastosowanie w odniesieniu do kolejnych wersji pliku JPK_VAT (oraz innych schem JPK), tj. w przypadku opublikowania przez Ministerstwo Finansów w styczniu 2018 r. nowej (trzeciej) wersji schemy JPK_VAT nowa wersja powinna mieć zastosowanie dla raportowania VAT za okresy od stycznia 2018 r. Korekty JPK_VAT za okresy sprzed stycznia 2018 r., powinny być prezentowane na wersji poprzedniej wersji, obowiązującej w danym, korygowanym okresie (tj. wersji drugiej).”

Identyczny wniosek wraz z konsekwencjami takiego stanu rzeczy został przeze mnie przedstawiony w artykule Składanie korekty plików JPK_VAT za rok 2016

„Termin płatności, data i sposób płatności

1. Termin płatności

W pkt I in fine oraz pkt III.3. in fine pisma Ministerstwa Finansów (z dnia 7 lipca 2017 r.) wskazana została propozycja rozszerzenia zakresu danych w pliku JPK_VAT o termin płatności, co „(...) mogłoby przyspieszyć badanie prawidłowości rozpoznawania obowiązku podatkowego w niektórych, szczególnych transakcjach”.

W naszej ocenie proponowane rozszerzenie nie jest wskazane i prowadziłoby do nieproporcjonalnie dużego obciążenia administracyjnego po stronie podatników, w stosunku do korzyści MF z dostępu do informacji o terminie płatności przy ewentualnej kontroli prawidłowości rozpoznania obowiązku podatkowego. Należy podkreślić, że w świetle obecnie obowiązujących przepisów ustawy o VAT, powiązanie momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT należnym z upływem terminu płatności faktury przewidziane jest w przypadkach  określonych w art. 19 ust. 5 pkt 4 w powiązaniu z art. 19 ust. 7 i art. 106i ust. 4 ustawy o VAT, tj.:

• świadczenia usług telekomunikacyjnych, dostawy tzw. „mediów”, usług najmu, dzierżawy, leasingu i podobnych, ochrony osób lub mienia, dozoru, obsługi prawnej i biurowej oraz dystrybucji energii i gazu przewodowego (art. 19 ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT);
• jeżeli podatnik nie wystawił faktury w terminie dopuszczalnym, ale dla dostawy został określony termin płatności (np. w umowie) lub gdy podatnik wystawił fakturę, dla której termin płatności przypada przed datą wystawienia tej faktury (art. 106i ust. 4 w powiązaniu z art. 19 ust. 7 i ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT).

Jak wynika z powyższej analizy, termin płatności miałby znaczenie dla momentu powstania obowiązku podatkowego jedynie w bardzo wyjątkowych okolicznościach (zaniechanie wystawienia faktury w określonym terminie lub wystawienie faktury po upływie terminu płatności dla niej) i tylko w odniesieniu do ściśle określonego, wąskiego katalogu czynności opodatkowanych. W efekcie dla zdecydowanej większości przypadków transakcji ujmowanych w pliku JPK_VAT (niespełniających powyższych warunków), ujawniany termin płatności nie miałby znaczenia dla oceny prawidłowości rozpoznania momentu powstania obowiązku podatkowego.

Jednocześnie, należy mieć na względzie praktycznie problemy z dostępem tego rodzaju informacji. Termin płatności często nie jest dostępny z poziomu modułów księgowych systemów ERP, lecz (zwykle jako warunek płatności, a nie termin) na poziomie danych podstawowych kontrahenta lub informacji o kontrakcie /zleceniu. Zdaniem naszych Klientów, niezbędne dla potrzeb spełniania tego wymogu zmiany w systemach finansowych byłyby nieproporcjonalnie kosztowne.

Mając na względzie potencjalnie wysokie koszty procesu dostosowania systemów do takiego dodatkowego wymogu, jak również ograniczone możliwości wykorzystania tej informacji w kontekście badania momentu powstania obowiązku w podatku VAT należnym, w ocenie Deloitte nie jest wskazane wprowadzanie tego dodatkowego typu informacji do pliku JPK_VAT.

2. Data i sposób płatności

W piśmie Ministerstwa Finansów przedstawiono propozycję uwzględnienia w plikach JPK_VAT informacji o sposobie płatności, z czego można też wywnioskować potrzebę uwzględniania także daty (utrzymania lub uiszczenia) płatności. W naszej ocenie nie jest wskazane wprowadzanie tego dodatkowego typu informacji do pliku JPK_VAT.

Przede wszystkim należy mieć na względzie, że w przypadku podatników niestosujących tzw. metody kasowej rozliczenia podatku VAT, data płatności ma ograniczony wpływ na moment powstania obowiązku w podatku VAT należnym[1], czy prawa do odliczenia VAT naliczonego. Co więcej, w momencie składania pliku JPK_VAT za dany okres sprawozdawczy faktury w dużej mierze nie są jeszcze uregulowane (efekt stosowania dłuższych terminów płatności), stąd data zapłaty często byłaby pusta. Uwzględnienie takiej danej w zakresie raportowania JPK_VAT rodziłoby też pytanie, czy w przypadku finalnego uregulowania faktury, należy składać korekty plików JPK_VAT za przeszły okres sprawozdawczy (korekta mająca na celu ujęcie daty zapłaty, nieujawnionej w momencie składania pliku pierwotnego).

Dodatkowo, istnieje problem ograniczonego dostępu do ww. danych w systemach księgowych. Zmiany w systemach księgowych niezbędne dla potrzeb spełniania takiego dodatkowego wymogu mogłyby być nieproporcjonalnie kosztowne.

Mając na względzie powyższe, w naszej ocenie nie jest wskazane wprowadzanie daty i sposobu zapłaty do katalogu informacji ujawnianych w pliku JPK_VAT.

Rodzaj transakcji

Ministerstwo Finansów zasugerowało możliwość dodania do struktury plików JPK_ VAT informacji o oznaczeniu rodzaju transakcji. Dla oceny przydatności / zasadności wprowadzenia tej modyfikacji, istotne jest w pierwsze kolejności ustalenie typu informacji, która miałaby zostać uwidoczniona w takim polu.

Jeżeli przez „rodzaj transakcji” rozumieć należy oznaczenie klasyfikacji transakcji dla potrzeb VAT (np. import usług, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów itp.), wówczas taka informacja może okazać się przydatna dla potrzeb kontroli plików JPK_VAT, w szczególności w odniesieniu do zapisów w sekcji dla podatku naliczonego (gdzie na podstawie alokacji kwot do pól „K” nie można wprost ustalić kategorii VAT transakcji, nawet posiłkując się informacją o NIP dostawcy).

Natomiast, jeżeli intencją Ministerstwa Finansów jest rozszerzenie danych raportowanych w pliku JPK_VAT o opis przedmiotu transakcji (tj. rodzajową nazwę towaru lub usługi, będącej przedmiotem obrotu opodatkowanego), taką propozycję oceniamy negatywnie. Oznaczałoby to konieczność raportowania informacji w pliku JPK_VAT w rozbiciu na pozycje faktury (zarówno sprzedażowe jak i zakupowe - każdy towar / usługa musiałaby być pokazywana w oddzielnym wierszu). To rodzi istotne problemy praktyce i wiązałoby się z koniecznością istotnego przemodelowania rozwiązań informatycznych dedykowanych do obsługi sprawozdawczości VAT z uwzględnieniem plików JPK_VAT.

Zmiana funkcji schemy JPK_VAT (przejęcie funkcji deklaracji VAT)

Pozytywnie oceniamy zasygnalizowaną w Zawiadomieniu MF koncepcję likwidacji w dłuższej perspektywie czasowej obowiązku składania deklaracji VAT-7 i przejęciu jej roli przez plik JPK_VAT.

Obecnie podatnicy składają trzy główne typy deklaracji (VAT-7, VAT-UE oraz VAT-27), zawierające na poziomie agregatów informacje odpowiadające dokładnie danym, prezentowanym na poziomie transakcyjnym w składanych za ten same okresy sprawozdawcze plikach JPK_VAT. Likwidacja obowiązku składania deklaracji VAT-7, VAT-UE, VAT-27 może przyczynić się do zmniejszenie pracochłonności comiesięcznego raportowania podatkowego w firmach.

W naszej ocenie likwidacja obowiązków sprawozdawczych na rzecz składania rozszerzonej wersji pliku JPK_VAT powinna przebiegać stopniowo. W pierwszej kolejności można by rozważyć likwidację obowiązku składania deklaracji VAT-27 oraz VAT-UE już od 1 stycznia 2018 r.

W chwili obecnej dane prezentowane w pliku JPK w zakresie dostaw, dla których podatnikiem jest nabywca są tożsame z danymi (zagregowanymi per kontrahent) w deklaracji VAT-27.  Z kolei w przypadku deklaracji VAT-UE, jedyną informacją, której brakuje w obecnej wersji schemy JPK_VAT jest oznaczenie tzw. transakcji trójstronnej w roli tzw. pośrednika (art. 136 ustawy o VAT). W przypadku dodania tego oznaczenia na poziomie wierszy w nowej wersji schemy JPK_VAT (której publikacja planowana jest na 1 stycznia 2018 r.), brak jest w naszej ocenie potrzeby składania deklaracji VAT-UE i VAT-27, ze względu na powielenie danych.

Należy jednocześnie mieć na względzie, że obowiązek składania deklaracji VAT-UE wynika z przepisów art.262-266 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Co prawda dane uwidaczniane w pliku JPK_VAT w zakresie transakcji wewnątrzwspólnotowych są bardziej szczegółowe niż informacje wymagane przez ww. przepisy Dyrektywy, niemniej jednak dyskusyjne pozostaje, czy w związku z koniecznością comiesięcznego przedkładania plików JPK_VAT, Państwo Członkowskie mogłoby zrezygnować z nakładania na podatników obowiązku składania dodatkowo informacji podsumowującej.

Likwidację obowiązku składania deklaracji VAT-7 można rozważyć po rozbudowie schemy JPK_VAT (w szczególności sekcji podsumowującej) w taki sposób, aby podatnicy mieli możliwość pozyskania szybkiego dostępu do zagregowanych danych wpływających na rozliczenia VAT, bez konieczności analizy poszczególnych transakcji uwidacznianych w głównej części pliku JPK_VAT. W tym celu proponujemy rozszerzenie sekcji podsumowującej pliku JPK_VAT o:

• sumy kontrolne częściowe (odpowiednio sumy kwot netto i VAT) dla każdego pola typu „K”
• suma kontrola ogółem dla kwoty netto po stronie podatku należnego
• pole edytowalne, umożliwiające wprowadzenie/pobranie kwoty podatku VAT naliczonego z przeniesienia z poprzedniego okresu rozliczeniowego
• pola do rejestracji kwot do zwrotu oraz trybu zwrotu (zwykły, przyśpieszony)
• kalkulowane automatycznie po wprowadzeniu ww. danych kwoty: (i) nadwyżki podatku naliczonego nad należny; (ii) nadwyżki podatku do przeniesienia na kolejny okres oraz (iii) kwoty wpłaty do urzędu skarbowego.

Pragniemy podkreślić, że ewentualne przejęcie przez plik JPK_VAT funkcji i roli deklaracji VAT, powinno się wiązać z odpowiednimi zmianami legislacyjnymi, w tym z obowiązkiem przeniesienia do ustawy podatkowej oraz rozporządzeń szczegółowych informacji i wymogów dotyczących zakresu informacji wykazywanych w pliku JPK_VAT (obecnie zakres obowiązków sprawozdawczych w tym zakresie wynika ze specyfikacji technicznej schemy XML).”

Pełna treść komunikatu została opublikowana na stronach internetowych Konfederacji Lewiatan www.konfederacjalewiatan.pl